تاریخچه بسیج اساتید
بسمه تعالی
بسیج اساتید دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی و پژوهشی کشور
معرفی سازمان
بسیج اساتید دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی و پژوهشی کشور ازجمله سازمان‌های خودجوشی است که باهمت برخی از اعضای هیئت‌علمی دلسوز انقلاب بنابه ضرورت و در راستای اهداف نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران و تحقق نیات مقدس حضرت امام (ره) و مقام معظم رهبری بخصوص در جهت عملی شدن وحدت حوزه و دانشگاه، تولید علم، آزاداندیشی دینی و بالا بردن توان و بنیه علمی و فرهنگی اساتید در دانشگاه‌ها و جامعه راه‌اندازی شده تا بتواند از دستاوردهای انقلاب اسلامی دفاع و در مقوله‌های علمی و مدیریتی کشور حضور فعال داشته باشد.
روند شکل‌گیری سازمان بسیج اساتید:
سازمان بسیج اساتید که سابقه فعالیت آن را در دوران دفاع مقدس جستجو نمود، در آغاز به‌صورت تشکل‌های خودجوش و به همت اعضای هیئت‌علمی دانشگاه‌ها و اساتید متعهد و دوراندیش در سراسر کشور قدم به عرصه ظهور نهاد. این سازمان در بدو ظهور فعالیت خود را به‌طور مشترک با بسیج دانشجویی از طریق تشکل هسته‌های خودجوش پی گرفت. همایش استاد شهید دکتر مصطفی چمران که درواقع جهت قدردانی از مقام شاخص آن استاد برگزار گردیده بود را می‌توان نقطه عطف و شروع فعالیت بسیج اساتید نامید. این همایش مورخ ۳۱/۳/۷۷ در تالار دانشکده علوم تربیتی دانشگاه فردوسی مشهد باهمت اساتید بسیجی آن دانشگاه برگزار شد.
بازتاب فعالیت‌های بسیج اساتید در مراکزی چون دانشگاه علم و صنعت تهران و به‌ویژه برگزاری همایش فوق‌الذکر در دانشگاه فردوسی مشهد از چنان وسعت و بازدهی برخوردار بود که به‌زودی شرایط توسعه و ارتقای این نهاد ثمربخش را فراهم آورده و به لزوم تشکیل و فعالیت سازمان بسیج اساتید صحه نهاد. متعاقب ارسال گزارش اولین همایش شهید دکتر چمران به دفتر مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی)، معظم له در ذیل متن ارسالی، فعالیت بسیج اساتید دانشگاه فردوسی را تأیید نموده و فرمودند: «از تلاش باارزش شما در ایجاد و تشکیل بسیج استادان خرسند و متشکرم انشاء الله موفق و مؤید باشید. امید است در تحقق رسالت بزرگ امروز دانشگاهیان، سهم وافری داشته باشید. توفیق شمارا از خداوند خواستارم».
پس از شروع فعالیت خودجوش اساتید دانشگاه فردوسی، جمعی از اعضای هیئت‌علمی دانشگاه علم صنعت تهران با تشکیل کانونی تحت عنوان «بسیج اساتید دانشگاه علم و صنعت» گزارش فعالیت و عملکرد خود را به دفتر مقام معظم رهبری ارسال داشته و از ایشان خواستار رهنمود شدند که مقام معظم رهبری با تأکید به «جریان شناسی و دشمن‌شناسی» در دانشگاه‌ها، این حرکت خودجوش منبعث از فرهنگ دینی و مبتنی بر تفکرات انقلابی را در راستای تقویت بنیه نظام اسلامی تائید فرمودند.
«این حرکت اساتید محترم دانشگاه‌ها درخور تمجید و تجلیل است. از ایشان تشکر شایسته بشود و سلام مرا به آنان برسانید. درخواست‌های مذکور در ذیل این نامه هم موردتوجه قرار گیرد. شایسته است چنین تشکلی باهدف‌های اجرایی زیر تشکیل گیرد و کار کند.
- ایجاد یک‌صدای واحد از سوی استادان مؤمن به اسلام در مواجهه با مسائل جاری و مهم.
- بـررســی علمی هدف‌ها و بـرنامـه‌هـای دشمـن در مـورد نـظـام اسلامی.
- بررسی علمی و دقیق چـگونگی مقـابله با نقشه‌های دشمن در دانشگاه‌ها.
- تلاش علـمی و صحیح بـرای تعیین نقشی که هر یک از تشکل‌های کنونی می‌تواند در مقابله با دشمن به عهده گیرد.
این حرکت فراگیر در دانشگاه‌های کشور با تهیه آئین‌نامه فعالیت در سال ۷۸ شکلی جدی به خود می‌گیرد و اساسنامه‌ای در طی جلسات متعدد توسط اساتید تدوین می‌شود، لذا بنا به اهمیت فراوان و با درخواست و پیگیری اساتید بسیجی موجب شد تا طی ابلاغیه‌ای، بسیج اساتید در مورخ ۱۳/۹/۷۹ به‌عنوان یک رده مستقل در نیروی مقاومت بسیج پذیرفته می‌شود.
در همین سال کمیته‌ای در شورای عالی انقلاب فرهنگی جهت بررسی اساسنامه بسیج اساتید تشکیل و طی جلسات متعدد با حضور مسئول مرکـز بسیج اساتید (به‌عنوان نماینده اساتید بسیجی)، بالاخره آئین‌نامه تشکیـل بسیـج اسـاتید در جلسه ۴۹۰ مورخ ۲۷/۹/۸۰ شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسیده و در دی‌ماه همان سال توسط ریاست محترم جمهوری به‌عنوان عالی‌ترین مقام در این شورا به وزارتین «علوم، تحقیقات و فناوری» و «بهداشت، درمان و آموزش پزشکی» و همچنین دانشگاه آزاد اسلامی ابلاغ گردید.
آیین‌نامه تشکیل بسیج اساتید دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی و پژوهشی کشور مصوّب جلسه ۴۹۰ مورخ ۲۷ / ۹ / ۱۳۸۰ شورای عالی انقلاب فرهنگی
شورای عالی انقلاب فرهنگی در جلسه ۴۹۰ مورخ ۲۷/۹/۸۰ بنا به پیشنهاد نیروی مقاومت بسیج (نامه شماره ۱۴۴۱۱/م مورخ ۱۱/۱۲/۷۸) آیین‌نامه تشکیل بسیج اساتید دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی و پژوهشی کشور را بدین شرح تصویب کرد:
مقـدمـه:
به‌منظور تحقق آرمان‌های حضرت امام خمینی (ره) و رهنمودهای رهبر معظم انقلاب (مدّظلّه العالی) مبنی بر تحقق دانشگاه اسلامی و اشاعه تفکر بسیجی در آن، بسیج اساتید دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی و پژوهشی کشور توسط نیروی مقاومت در چارچوب ضوابط و مقررات دانشگاه‌ها بر اساس مواد زیر تشکیل می‌شود:
ماده ۱ ) تعاریف:
۱ ـ فرهنگ و تفکر بسیجی:
تلاش ناشی از اخلاق و انگیزه دینی و ایمان صادقانه، بصیرت، ایثار، جهاد علمی، عدالت‌خواهی، حسن سلوک، حضور عالمانه درصحنه‌ها، خیرخواهی، تعبّد و معنویت از شاخصه‌های این فرهنگ غنی است.
۲ ـ دانشگاه، مؤسسه یا مرکز آموزش عالی:
کلیه دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی اعم از دولتی یا غیردولتی که امر آموزش بالاتر از مقطع تحصیلی متوسطه را بر عهده‌دارند.
۳ ـ محدوده دانشگاه‌ها:
عبارت است از کلیه فضاهای آموزشی، پژوهشی، خوابگاه‌ها و محوطه دانشگاه یا دانشکده.
۴ ـ جذب:
ایجاد شرایط و بستر مناسب برای همیاری، مشارکت و عضویت داوطلبانه اعضاء هیئت‌علمی در بسیج اساتید دانشگاه‌ها.
شرایط عضویت شامل:
الف ـ اعتقاد و التزام عملی به مبانی دین مبین اسلام، احکام شرع مقدس، نظام جمهوری اسلامی ایران و ولایت مطلقه فقیه.
ب ـ عضویت در هیئت‌علمی یا اشتغال به تدریس و تحقیق در دانشگاه‌ها و مراکز عالی آموزشی و پژوهشی.
۵ ـ سازمان‌دهی:
الف ـ برقراری ارتباط منسجم، منظم و تعیین وظایف مشخص بین اعضاء، متناسب با عرصه‌های مختلف علمی و فرهنگی
ب ـ عدم بهره‌گیری از اساتید درجه‌ات منافع حزبی و گروهی و پرهیز از ورود این تشکل به منازعات.
ماده ۲ ) اهداف:
۱ ـ تحقق دستورات و رهنمودهای حضرت امام خمینی (ره) و رهبر معظم انقلاب در دانشگاه‌ها.
۲ ـ بسط فرهنگ و تفکر بسیجی در میان اعضای هیئت‌علمی دانشگاه‌ها.
۳ ـ دفاع از ارزش‌ها و دستاوردهای انقلاب اسلامی.
۴ ـ کمک به ایجاد زمینه مناسب برای تلاش علمی و پژوهشی در با هماهنگی مدیریت دانشگاه.
۵ ـ ارتقای اندیشه و روحیه خدمت به جامعه و کشور در دانشگاه‌ها.
۶ ـ کمک به ارتقای معرفت و آگاهی دینی.
ماده ۳ ) وظایف:
۱ ـ همکاری با مدیریت دانشگاه‌ها و دفاتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری و سایر تشکل‌های دانشگاه برای دستیابی به دانشگاه اسلامی.
۲ ـ تلاش برای تحقق وحدت حوزه و دانشگاه.
۳ ـ کمک به دولت و سایر نهادها در زمان بروز حوادث غیرمترقبه و شرایط بحرانی.
۴ ـ تقویت روحیه همکاری و ایثار در بین اساتید دانشگاه‌ها.
۵ ـ کمک به شناخت ابعاد تهاجم فرهنگی در دانشگاه‌ها و ارائه راه‌کارهای لازم.
۶ ـ مشارکت در برگزاری همایش‌ها و نشست‌های علمی و فرهنگی.
۷ ـ مشارکت در انجام تحقیقات موردنیاز کشور از طریق برقراری ارتباط و همکاری با سازمان‌ها و نهادهای دولتی و خصوصی، مراکز دانشگاهی، مؤسسات و انجمن‌های علمی و پژوهشی.
۸ ـ ارائه خدمات مشاوره‌ای به دانشجویان در زمینه‌های علمی، تحقیقاتی و فرهنگی.
۹ ـ برگزاری اردوهای علمی ـ فرهنگی برای اعضا و خانواده‌های آنان.
ماده ۴ ) اجرا:
۱ ـ مسئول مرکز بسیج اساتید با نظرخواهی از اساتید بسیجی هر دانشگاه، سه نفر را کتباً به ریاست دانشگاه معرفی می‌نماید و پس از توافق با رئیس دانشگاه، یک نفر از آن سه نفر با حکم مسئول مرکز بسیج اساتید نیروی مقاومت بسیج به‌عنوان مسئول بسیج اساتید دانشگاه منصوب می‌شود.
۲ ـ امکانات، اعتبارات و بودجه بسیج هیئت‌علمی از محل اعتبارات بسیج استادان نیروی مقاومت، حقّ عضویت، خودیاری اعضاء، کمک‌ها و هدایای داخل و خارج از دانشگاه تأمین می‌گردد. /ق/۴۹۰ /۱۲
اصلاح ماده ۴ آیین‌نامه تشکیل بسیج اساتید کشور
مصوّب جلسه ۵۵۱ مورخ ۱۰ / ۹ / ۱۳۸۳ شورای عالی انقلاب فرهنگی
شورای عالی انقلاب فرهنگی در جلسه ۵۵۱ مورخ ۱۰/۹/۸۳ به پیشنهاد نیروی مقاومت بسیج (نامه شماره ۲۷۷۳-۱/م مورخ ۱۹/۳/۸۳) اصلاح ماده ۴ آیین‌نامه بسیج اساتید (مصوب جلسه ۴۹۰ مورخ ۲۷/۹/۸۰) را به شرح ذیل تصویب کرد:
ماده ۴ ) اجرا:
۱- مسئول بسیج اساتید استان با نظرخواهی از اساتید بسیجی هر دانشگاه، سه نفر را کتباً به ریاست دانشگاه معرفی می‌نماید و پس از توافق با رئیس دانشگاه یک نفر با حکم مسئول سازمان بسیج اساتید نیروی مقاومت بسیج به‌عنوان مسئول بسیج اساتید دانشگاه منصوب می‌شود.
تبصره: رئیس دانشگاه حداکثر ظرف یک ماه نظر کتبی موافق خود را در خصوص یکی از سه نفر معرفی‌شده به مسئول مرکز بسیج اساتید اعلام می‌نماید.
۲- دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی دولتی و غیردولتی موظف‌اند علاوه بر حمایت‌های معنوی و قانونی، امکانات موردنیاز بسیج اساتید حتی‌الامکان از قبیل دفتر و … را در حد متعارف و شأن اساتید تأمین نمایند. بودجه و امکانات موردنیاز برای فعالیت‌های بسیج اساتید از محل اعتباراتی که در بودجه سالانه وزارتخانه‌های دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی پیش‌بینی می‌شود تأمین خواهد شد.
عضویت مسئول بسیج اساتید هر دانشگاه در شورای فرهنگی همان دانشگاه
مصوّب جلسه ۵۷۹ مورخ ۱۶ / ۱۲ / ۱۳۸۴ شورای عالی انقلاب فرهنگی
شورای عالی انقلاب فرهنگی در جلسه ۵۷۹ مورخ ۱۶/۱۲/۸۴ به پیشنهاد دفتر مرکزی بسیج اساتید، عضویت مسئول بسیج اساتید هر دانشگاه در شورای فرهنگی همان دانشگاه را تصویب کرد.
بخشی از بیانات مقام معظم رهبری در دیدار با اعضای بسیجی هیئت‌علمی دانشگاه‌ها در تاریخ ۱۸ /۷/۸۰
با این نگاه بنده مجموعه بسیج اساتید را یک مجموعه نظامی نمی‌دانم، چون مفهوم نظامی‌گری در معنای بسیج اصلاً نیست. بسیج یعنی در طبق اخلاص گذاشتن همه توان و نیرویی که انسان می‌تواند در این میدان در طبق اخلاص بگذارد و تقدیم بکند. یعنی اقدام، آن‌هم اقدام مؤمنانه و خالصانه و باانگیزه. این معنای بسیج است. اگر این میدان، میدان جنگ بود آن‌وقت می‌شود بسیج اساتید یک مجموعه نظامی. از نظامی‌ها بهتر هم می‌جنگد. اگر آن میدان، میدان علم بود، می‌شود بسیج علمی. مجموعه بسیج اساتید یعنی مجموعه‌ای که می‌خواهند در دانشگاه، آن کار بایسته دانشگاه یک ملت سربلند و مؤمن و مستقل را تقدیم کند به آن ملت. این است معنای بسیج. البته این فقط در صورتی امکان‌پذیر است که دل از ایمان به خدا لبریز باشد. یعنی این انگیزه فقط از این سرچشمه می‌تواند به‌درستی و درراه صحیح تغذیه بشود و حرکت بکند. این مجموعه این‌جور است.
من توصیه‌ام این است که هرچه ممکن است مجموعه اساتید بسیجی را با همین نام توسعه بدهید. برادران مؤمن، خواهران مؤمن، اساتید مؤمن که امروز به حمد ا… زیادند، در دانشگاه‌های ما این‌ها را در این مجموعه بدانید و بشناسید و وارد کنید. مجموعه دستگاه‌های دولتی هم بایستی میدان را باز کنند و برای تلاش و تحرک و پیشرفت این‌ها. امروز ما اساتید جوان تحصیل‌کرده باسواد، بااستعداد، سرشار از نیرو، لبریز از عشق به کارداریم، فراوان داریم. این‌ها را نباید پشت در نگه داشت. باید این‌ها وارد میدان کار علمی کرد تا بتوانند حداکثر بهره ممکن را ببخشید به این ملت.
سند چشم‌انداز سازمان در افق ۱۴۰۴
با اتکای به قدرت لایزال الهی و با تکیه‌بر اسلام ناب محمدی، اندیشه‌های حضرت امام (ره) و تدابیر مقام معظم رهبری و در پرتو ایمان و خودباوری، اندیشه و تلاش هوشمندانه و مدبرانه در راستای چشم‌انداز ۲۰ ساله سازمان بسیج مستضعفین.
سازمان بسیج اساتید سازمانی است: پیشرفته، منسجم، شمول پذیر، کارآمد، اثربخش، خلاق و نوآور در ابداع روش‌های نوین و میان‌بر، مؤثر درصحنه‌های مختلف علمی، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی، برخوردار از اعضای متعهد و فرهیخته و دارای تفکر ناب بسیجی، دارای تعامل سازنده با دولت، جامعه و دانشگاه‌ها، انعطاف‌پذیر در مواجهه با نیازها و چالش‌های پیش رو و کمک‌کننده به نهضت نرم‌افزاری و اقتدار علمی کشور به‌منظور تحقق چشم‌انداز ۲۰ ساله (پیشبرد اهداف) نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران.
رسالت سازمان بسیج اساتید
۱- توسعه و تعمیق گفتمان انقلاب اسلامی، فرهنگ و تفکر بسیجی در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی و پژوهشی کشور.
۲- کمک به فرآیند اسلامی کردن دانشگاه‌ها و تحقق آرمان وحدت حوزه و دانشگاه
۳- فرهنگ‌سازی، بسترسازی و تلاش در تحقق منویات رهبری، به‌ویژه در نهضت تولید علم، جنبش نرم‌افزاری، پیشرفت و عدالت.
۴- صیانت از ارزش‌ها و جلوگیری از نفوذ اندیشه‌های انحرافی و مقابله با تهاجم فرهنگی در عرصه دانشگاه‌ها و محیط‌های علمی و پژوهشی.
۵- الگوسازی، جهت‌دهی و زمینه‌سازی برای ارتباط و تعامل سازنده بین دانشگاه و نهادها و مراکز تصمیم‌ساز و تصمیم گیر و اجرا.
هدف کلی و مأموریت سازمان بسیج اساتید
هدف کلی سازمان بسیج اساتید:
تحقق آرمان‌های حضرت امام خمینی (ره) و رهنمودهای رهبر معظم انقلاب مبتنی بر تحقق دانشگاه اسلامی و اشاعه فرهنگ و تفکر بسیجی در آن.
مأموریت سازمان بسیج اساتید:
۱- توسعه قدرت نرم انقلاب اسلامی و مقابله با جنگ نرم.
۲- افزایش کارآمدی نظام اسلامی.
۳- جهاد علمی و تحول در علوم انسانی.
- دکترین سازمان بسیج اساتید
- مکتب محوری و ولایت مداری
- انقلابی بودن و تحول دائمی و نو شوندگی
- فرهنگ علوی و عاشورایی
- شمول پذیری
- انضباط دینی و انقلابی
- ظرفیت‌سازی و ارتقاء سطح علمی
- قانون مداری
- تعامل و همکاری با جریانات همسو
- اثربخشی و کارآمدی
- جهاد علمی و شکستن مرزهای دانش