تحول در علوم انسانی باید روشمند، عالمانه و استادمحور باشد

به گزارش روابط عمومی سازمان بسیج اساتید کشور، ابوالقاسم فاتحی، در دوره دانش‌افزایی و توانمندسازی مسئولین و اعضای شورای بسیج اساتید کشور(چالش ها و فرصت ها؛ رویکردها و راهبردها) که در مشهد مقدس درحال برگزاری است، اظهار کرد: تحول علوم انسانی با وجود گذشت حدود بیست سال از مطرح شدنش، هنوز با چالش‌های جدی مواجه است. 

وی به نقش امام خمینی (ره) در گفتمان‌سازی انقلاب و اقدامات موثر ایشان در تربیت کنشگران اجتماعی و سیاسی اشاره کرد و بیان کرد: این تلاش‌ها منجر به پیروزی انقلاب اسلامی در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ شد. 

فاتحی همچنین به سخنان امام خمینی (ره) و رهبر معظم انقلاب درباره ضرورت تحول در دانشگاه‌ها و اصلاح استادان شرق‌زده و غرب‌زده پرداخت و تاکید کرد: اگر علوم انسانی تحولی نداشته باشد، نه نظام‌سازی موفق می‌شود، نه دولت‌سازی و نه تمدن‌سازی. 

ضرورت حفظ و تقویت گفتمان انقلاب اسلامی 

رئیس پژوهشکده تحول در علوم انسانی بر اهمیت ورود هژمونی فکری انقلاب به دانشگاه‌ها و تحول اساسی در علوم انسانی تأکید کرد و افزود: اگر تحولی در علوم انسانی نداشته باشیم، نه تنها در نظام‌سازی موفق نخواهیم بود، بلکه در تحقق امنیت غذایی و اجتماعی نیز با مشکل مواجه خواهیم شد. 

فاتحی تصریح کرد: تحول در علوم انسانی باید به مثابه یک اندیشه و دستگاه فکری که از نظریه تا عمل را دربرمی‌گیرد، در نظر گرفته شود. برای حفظ و پایداری انقلاب و رسیدن به تمدن نوین، لازم است گفتمانی در دانشگاه‌ها تولید شود که توانایی پشتیبانی از اهداف انقلاب اسلامی را داشته باشد. 

وی بر ضرورت تولید گفتمان علمی تأکید کرد و گفت: تحول در علوم انسانی باید گفتمان علمی‌ای تولید کند که بتواند انقلاب اسلامی را برای دهه‌های آینده تضمین کند. بسیاری از رفتارهای مثبت دانشجویان و اساتید ما محصول باورها و ارزش‌های انقلابی است، اما برای نسل‌های آینده باید گفتمان‌سازی جدی‌تری صورت گیرد. 

فاتحی  به تغییر گروه‌های مرجع در جامعه اشاره کرد و گفت: در گذشته گروه‌های مرجع بیشتر از میان مذهبیون و اساتید دانشگاهی بودند، اما امروز این گروه‌ها تغییر کرده و شامل ستاره‌های سینما و ورزشکاران نیز می‌شوند. بنابراین، باید گفتمان‌سازی مناسبی داشته باشیم تا انقلاب اسلامی پایدار بماند. 

رئیس پژوهشکده تحول در علوم انسانی با بیان اینکه تحول در علوم انسانی باید روشمند، عالمانه و استادمحور باشد و گفت: باید گفتمان علمی‌ای تولید کنیم که هم بتوانیم از مزایای علوم انسانی غرب استفاده کنیم و هم خودمان نوآور باشیم. این تحول یکی از نگرانی‌های جدی رهبری است و باید به آن توجه کنیم تا انقلاب اسلامی پایدار بماند و به اهداف خود برسد.

وی با اشاره به اهمیت تحول، گفت: مدل‌های علمی فعلی در علوم انسانی، باید به تولید گفتمانی تبدیل شوند که موتور محرکه انقلاب اسلامی باشد و نه اینکه چوب لای چرخ آن بگذارند. 

فاتحی به ضرورت ایجاد تغییرات بنیادین در گفتمان‌های موجود اشاره کرد و افزود: گفتمان‌هایی که امروز در دانشگاه‌ها و مؤسسات علمی وجود دارند، باید به نحوی تحول یابند که همسو با اهداف انقلاب اسلامی و نظام ارزش‌ها و هنجارهای آن باشند. این تغییرات باید به گونه‌ای باشد که گفتمان انقلاب اسلامی را تقویت کند و آن را به چالش نکشد. 

وی همچنین به تأثیرات منفی برخی از علوم انسانی اجتماعی در شکل‌گیری ادبیات جدید و تأثیر آن بر نسل جوان اشاره کرد و گفت: دانشجویان که وارد این رشته‌ها می‌شوند، با ادبیات و تفکرات خاصی مواجه می‌شوند که ممکن است در نهایت با آرمان‌های انقلاب اسلامی در تضاد باشد. 

چالش‌های گفتمان‌سازی 

فاتحی تأکید کرد که تحول در گفتمان‌های علمی و اجتماعی کار آسانی نیست و نیازمند تلاش و همت مضاعف است. او به تلاش‌های پژوهشکده تحول در علوم انسانی اشاره کرد و گفت: ما در دانشگاه علامه سه تا چهار سال وقت گذاشتیم و نتایج اولیه ما نشان می‌دهد که موفقیت نسبی بوده است، اما هنوز نیاز به تلاش بیشتر داریم تا بتوانیم گفتمان‌های جدیدی را که در راستای انقلاب اسلامی هستند، معرفی و تقویت کنیم. 

آینده علوم انسانی و گفتمان انقلاب اسلامی

فاتحی به نقش کلیدی گفتمان در تعیین مسیر آینده جامعه اشاره کرد و افزود: هر گفتمان باید بتواند به طور مؤثر در جامعه نفوذ کند و بر ساختارهای اجتماعی تأثیر بگذارد. گفتمان‌هایی که قادر به تأثیرگذاری در جامعه هستند، باید ویژگی‌های خاصی داشته باشند و بتوانند به شکل مؤثری در میدان گفت‌وگو و تغییرات اجتماعی حاضر شوند. 

وی همچنین به ضرورت توجه به مرزهای اجتماعی و سیاسی در گفتمان‌سازی پرداخت و گفت: ما باید مراقب باشیم که در فرآیند گفتمان‌سازی، مرزهای اجتماعی و فرهنگی را رعایت کنیم و از ایجاد تنش‌ها  و مشکلات جدید بپرهیزیم.