مردم به کسانی رأی می‌دهند که در سرنوشت معیشتی‌شان مؤثر باشند

دکتر محمدباقر خرمشاد، عضو هیئت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه‌طباطبائی در دومین نشست علمی «مشارکت حداکثری در انتخابات، فرصت‌ها و چالش‌ها» که به همت بسیج اساتید دانشگاه برگزار شد، گفت: موضوع مشارکت سیاسی در جامعه‌شناسی سیاسی یک موضوع مستقل و پر دامنه‌ای است که ما، هم در مقطع کارشناسی و هم در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری آن را پیگیری می‌کنیم. 
وی با بیان اینکه چند نوع مشارکت سیاسی داریم، اظهار کرد: پایین‌ترین سطح مشارکت سیاسی، رأی دادن است. البته بیشتر مردم در جوامع مختلف از مشارکت سیاسی، فقط به رأی دادن بسنده می‌کنند. آمار و ارقام نشان می‌دهد به صورت میانگین در کل دنیا پنجاه تا هفتاد درصد مردم رأی می‌دهند و در انتخابات شرکت می‌کنند. 
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه‌طباطبائی با اشاره به کاهش مشارکت مردم اروپا و آمریکا در انتخابات دهه هفتاد و هشتاد، گفت: این کاهش مشارکت به یک مسئله جدی در محافل سیاسی تبدیل شد. با توجه به اینکه در غرب سیاست یعنی دموکراسی و دموکراسی یعنی انتخابات و مشارکت مردم در انتخابات، بنابراین وقتی مردم در انتخابات شرکت نمی‌کنند یا کم مشارکت می‌کنند، این مشارکت کم به این معنی است که دموکراسی یعنی اصل سیاست صدمه دیده و دچار مشکل شده است. با توجه به این شرایط ادبیاتی در غرب تحت عنوان «پایان سیاست» شکل گرفت چون کاهش مشارکت، یعنی کاهش دموکراسی و کاهش دموکراسی یعنی کاهش سیاست یا به عبارتی پایان سیاست بود.
وی در ادامه به تشریح علت‌های کاهش مشارکت سیاسی مردم دنیا در انتخابات اشاره کرد و افزود: بر اساس تحقیقات انجام شده نزدیک به 20 علت برای کاهش شرکت در انتخابات بیان شده است که بیشتر آن علت‌ها در مورد ایران هم صادق است. البته کشور ایران علت‌هایی نیز دارد که خاص خودش است. 
دکتر خرمشاد با اشاره به اینکه روند مشارکت مردم دنیا در انتخابات سینوسی است و یک روند رو به بالا، ثابت و پایداری ندارد، تصریح کرد: شرکت نکردن یا مشارکت حداقلی مردم در انتخابات، دلایل مختلفی دارد. فاصله کم بین انتخابات،  موثر نبودن انتخابات در زندگی مردم، کمرنگ شدن ایدئولوژی در اداره جوامع، رنگ باختن احزاب سیاسی، فاسد شدن رهبران سیاسی و رهبران احزاب سیاسی که نوعی بی اعتمادی در مردم ایجاد کرده و باعث فرار و قهر آن‌ها با صندوق‌های رأی شده، برخی از دلایلی است که مشارکت در انتخابات را کمرنگ می‌کند یا  از اثر می‌اندازد. 
وی ادامه داد: نکته مهم دیگر حرفه‌ای شدن سیاست است؛ به این مفهوم که قرار بود مردم نمایندگان خودشان را انتخاب کنند تا کارشان را انجام دهند ولی ادامه دموکراسی باعث شد که یک گروهی در سیاست حرفه‌ای و ماندگار شوند. همچنین بیش از حد غیراخلاقی شدن رقابت سیاسی در میان سیاست‌مداران و احزاب سیاسی، نکته مهم کمرنگ شدن حضور مردم در انتخابات است؛ یعنی رقابت‌ها آنقدر به صورت فرومایه اتفاق می‌افتد که باعث می‌شود، اعتماد مردم کمتر شده و در انتخابات کمتر شرکت می‌کنند.
استاد علوم سیاسی دانشگاه علامه‌طباطبائی گفت: یکی از علت‌های کاهش مشارکت مردمی در انتخابات که در ایران نیز صادق است، خسته شدن مردم از مدام رای دادن به این یا آن حزب به امید حل شدن بعضی از مسائل کهنه و قدیمی مانند معیشت و بیکاری است که چند دهه ادامه دارد. مردم به کسانی رأی می‌دهند که در سرنوشت معیشتی‌شان مؤثر باشند.
وی تاکید کرد: در بحث آسیب‌شناسی و راه‌حل شناسی مشارکت حداکثری در انتخابات می‌توان راه‌حل‌های کوتاه‌مدت، میان‌مدت و درازمدت را در نظر گرفت. درباره کشور نیز ایران با توجه به اینکه فضای جهانی و رسانه‌های بیرونی علیه ما است و در داخل هم موضوع معیشت مردم که به دلیل تورم و تحریم به صورت مزمن تحت تاثیر قرار گرفته، نیاز به راه‌حل‌های دراز مدت احساس می‌شود.  البته عوامل کوتاه‌مدت مانند رسانه‌ها و شوک درمانی نیز می‌تواند در افزایش مشارکت مردمی در انتخابات، تاثیرگذار باشد.